Arabuluculuk başladı, şimdi ne olacak?

1 Ocak itibariyle arabuluculuk sistemi başladı. Bugünden sonra artık sık sık duyacağımız konuyu uzmanına sorduk

01 Ocak 2018 Pazartesi 19:35
Arabuluculuk başladı, şimdi ne olacak?

MUSTAFA DEMİRER

Arabuluculuk son günlerde çokça konuşulan bir konu. Basında, kamu spotlarında karşımıza çıkıyor. Güncel olan bu konuyu İş Hukukunda Uzman Arabulucu Kenan Yaşar ile konuştuk.

- Kenan bey, Arabuluculuk nedir?

Arabuluculuk, çok eski çağlardan beri kullanılan alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemidir.

- Bu sistem neye alternatif?

Biliyorsunuz insanlar arasında baş gösteren hukuki uyuşmazlıklarda asıl olan yargısal çözümdür. Hukuki uyuşmazlığın tarafları mahkemeye gider, iddia ve delillerini sunarlar, yargılama neticesinde nihayi kararı hakim verir. Hukuki uyuşmazlıkların artması ile birlikte yargının yükünü hafifletmek, hızlı ve ekonomik olması açısından hakemlik, tahkim, arabuluculuk gibi yöntemler geliştirilmiştir.

-Dünyada hangi ülkelerde uygulanıyor?

Bir meslek disiplini şeklinde 1960’lı yıllardan itibaren ABD’de, 1990’lı yıllardan itibaren ise Avrupa ülkelerinde uygulanmaktadır. Ülkemizde ise 2012 yılında bu konuda yasa çıktı.

- Arabuluculuğu kimler yapabilir?

Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı kuruldu. Başkanlığına Hakan Öztatar getirildi. 5 yıllık Hukuk mezunlarından talep edenler Arabuluculuk eğitimi alarak yazılı sınav ve mülakatları başarıyla geçip Arabuluculuk siciline kayıtlı olan kişiler arabuluculuk yapabiliyor.

-Arabulucu neler yapar?

Arabulucu, aralarında hukuki uyuşmazlık bulunan iki tarafı bir araya getirir. Aralarında iletişimi sağlar. Müzakereleri yönetir. Uyuşmazlığa yönelik çözümü tarafların birlikte dostane şekilde bulmasına kendi kanaat belirtmeden yardımcı olur.

-Hangi uyuşmazlık türlerinde zorunluluk var?

Şu an sistemimizde iki türlü arabuluculuk var.

Birincisi İhtiyari arabuluculuktur ki burada tarafların üzerinde serbestçe tasarruf yetkilerinin olduğu konularda mahkemeye başvurmadan arabulucuya başvurmalarıdır. Adından anlaşılacağı üzere bu isteğe bağlıdır. Ticari uyuşmazlıklar, tazminat davaları, kira, tahliye gibi.

İkinci Arabuluculuk ise Dava şartı arabuluculuğudur. Bu ise 1 Ocak 2018’den itibaren işçi-işveren arasındaki uyuşmazlıklar konusunda dava açmadan arabulucuya gitmek zorunludur. İşçi alacakları, tazminatları işe iade buna dahildir.

-Devam eden davalar ne olacak?

Hayır, onlar eski usulden devam edecek. Taraflar isterlerse mahkemeden süre alarak arabulucuya gidebilirler.

-Arabulucusuz dava açılabilir mi?

Dava şartı yani zorunlu arabuluculuk kapsamına giren konularda direk dava açarsanız davanız usulden reddedilir. Nakit ve vakit israfı olur.

-Dava reddedildikten sonra arabulucuya gidilebilir mi?

Tekrar gidilebilir.

-Arabulucuyu kendimiz seçebilir miyiz?

İki tarafta anlaşırsa seçebilirler. Ya taraflar birlikte adliye arabuluculuk bürosuna gider ya da seçecekleri arabulucuya birlikte başvururlar. Aksi halde arabuluculuk bürosundan sıradaki arabulucu görevlendirilir.

-İş kazaları için de durum nedir?

Meslek hastalığı ve iş kazası davalarında başvuru zorunluluğu yoktur. Taraflar dilerlerse arabulucuya dilerlerse mahkemeye başvurabilirler.

-Başvuru nereye yapılacak?

Adliyelerdeki arabuluculuk bürosuna başvuru yapılabilecek.

Anlaşmak zorunlu mu?

Taraflar bu konuda tamamen serbest. Anlaşma zorunluluğu yok. Anlaşma tutanağını imzalayana kadar bir bağlayıcılık yoktur. Anlaşma olmazsa yine dava hakkı bakidir.

-Anlaşmadan sonradan vazgeçilebilir mi?

Anlaşma sağlandıktan sonra karara bağlanan konular hakkında dava açılamaz. İmzalanan anlaşma tutanağı İcra edilebilirlik şerhi ile İlam niteliği kazanır.

-Sistem dava sürecini uzatır mı?

Arabulucu önüne gelen dosyayı 3 hafta içinde sonuçlandırmak zorundadır. Böyle bir kaygıya gerek yok.

- Toplantıya taraflar katılmazsa ne olur?

Anlaşma olmamış olur.

Katılmayan taraf, dava neticesinde haklı bile olsa yargılama giderleri üzerine bırakılır. Yasa koyucu taraflara “mahkemeden önce masaya bir kere otur, çözüm ara” diyor.

-Ücreti ne kadar?

Arabuluculuk asgari ücret tarifesi uyarınca taraflardan eşit alınmak üzere anlaşma bedelinin toplam yüzde 6’sıdır.

-Anlaşma sağlanamazsa ücreti kim ödeyecek?

Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenecektir. Taraflar anlaşamazsa ceplerinden bir para çıkmayacak. Ancak dava açılırsa buradaki masraflar yargılama gideri olacak.

-Arabulucuda maliyet daha mı pahalı?

Tam tersine çözüme kavuşmak hızlı olduğu kadar ucuzdur.

-Arabuluculukta taraflar kimler?

Taraflar dışında, vekilleri, işverenin sigortalı bir çalışanı, görüşmelere katılabilir. Tarafların avukatları ile katılması sürece katkı sağlayacaktır.

-Sistemin işçi açısından sakıncası var mı?

Tarafların müzakere masasında anlaşma zorunluluğu yok. Önemli olan tarafların müzakere masasına oturmadan haklarını bilmesi, bu haklarının tasarrufu kendilerine aittir. Biz arabulucular olarak tarafların iradelerinin mutabık kaldığı noktaları veya kalmadıkları konuları kayıt altına alırız.

Arabuluculuğun iradi bir yönü vardır. İstedikleri an müzakere masasından kalkabilirler. Endişeye mahal yok. Toplumumuza faydasını sanırım bir yıl sonra daha iyi anlayacağız.

Son Güncelleme: 02.01.2018 11:04
Yorumlar
Avatar
Adınız
Yorum Gönder
Kalan Karakter:
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.

banner165