Çorum Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından 4 Şubat Dünya Kanser Günü nedeniyle yapılan açıklamada, kanseri yenmenin imkânsız olmadığı vurgulandı.

Kanserin, dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemi olduğu ve toplumlarda önemli bir sosyoekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açtığı belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi; “Bunun yanı sıra kanserin önemli bir kısmının önlenebilir olması bu konuya verilen önemin de giderek artmasına yol açmıştır ki bu amaçla oluşturulan “Dünya Kanser Günü” her yıl 4 Şubat Günü Kanser ile ilgili farkındalık ve bilinç düzeyinin artmasını sağlamak, kansere karşı mücadelede önemli bir adım olan doğru bilinen yanlışlardan kurtulmak ve doğruların herkese ulaşmasını hedeflemek amacıyla dünya genelinde kutlanmaktadır.

2013 yılında gerçekleştirilen Dünya Sağlık Toplantısı’nda “Dünya Kanser Bildirge” si yayınlanmış ve bu bildirgede global kanser yüküne değinilerek kanser kontrolünün önemi vurgulanmıştır. Bu bildirgeye göre ana hedef “Kansere bağlı erken ölümlerin engellenmesiyle beraber kanser tanısı alanlarda yaşam oranlarının ve yaşam kalitesinin artırılması” olarak belirlenmiştir.

Ulusal seviyede etkili kanser mücadelesi, o ülkenin kanser yükü ve risk faktörlerine göre hazırlanmış Ulusal Kanser Kontrol Programı ile başlar.

Kanser kontrol planları, hasta ve yakınlarının, duygusal, zihinsel ve bedensel iyiliğine etki eden tüm faktörlere yönelik psikososyal destek sağlayacak şekilde hazırlanmalıdır. Unutulmamalıdır ki gerek kayıtçılık ve tarama, gerekse de tedavi ve palyatif bakım olsun birden fazla alt başlığı bulunan ve bu başlıklar arasında çok önemli bir koordinasyon ve planlama bütünlüğünü gerektiren “Kanser ile mücadele”de şüphesiz ki etkin bir “Ulusal Kontrol Programı”nın bulunması en önemli adımı oluşturmaktadır..

Sağlıklı Yaşamayı Seçmek İmkânsız Değildir

Bireyler ve toplumlar, yaygın kanser türlerinin en az üçte birinin daha sağlıklı bir beslenme biçiminin seçilmesi, fiziksel aktivitenin arttırılması ve alkol kullanımının azaltılması ile önlenebileceği konusunda bilgilendirilmelidir. Sigara da eklendiğinde bu rakam %50’ye ulaşmaktadır. Ayrıca ultraviyole radyasyondan korunma cilt kanserinin önlenmesinde, mesleksel ve çevresel maruziyetler, örneğin asbestoz da kanser yükünün artmasında önemli rol oynamaktadır. Ülkemizde de bu konuya oldukça fazla önem verilmektedir ki mevcut tütün ve obezite eylem planlarımız çok başarılı sonuçlar ile hızla devam etmektedir.

Kanserde Erken Tanı İmkânsız Değildir

Meme, kolorektal ve servikal kanserler için toplumun kaynaklarına ve hastalık yüküne uygun nüfus tabanlı tarama programı oluşturmak için sağlam kanıtlar bulunmaktadır. Kanserde erken tanı programları toplumun, sağlık çalışanlarının ve politika oluşturucularının bilgisini arttırmayı hedeflemeli, erken tanı olanakları hakkındaki farkındalığı arttırmalıdır. KETEM (Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi), Toplum Sağlığı Merkezleri ve aile Hekimliklerinde meme kanseri için 40-69 yaş aralığına mamografi çekimi, kalınbağırsak kanser taraması için 50-70 yaş grubu kadın erkek bireye gaitada gizli kan, rahim ağzı kanser taraması için 30-65 yaş grubu kadınlara HPV-DNA taraması ücretsiz olarak yapılmaktadır.

Kanserde Tedavi İmkânsız Değildir

Uygun fiyatlarla kanser tedavisine erişimin iyileştirilmesi 2015 sonrası kalkınma planlarında öncelikli olarak yer almalıdır, devletler küresel bir hedef olarak kabul edilen, temel ilaç ve teknolojilere %80 oranında erişimin sağlanması için harekete geçmelidir. Uluslararası Standart Kanser Tedavisi rehberlerinde yer alan tüm tedavilere ülkemizde ücretsiz olarak ulaşım mümkün olmakla beraber yerli ilaç üretimine geçmek hususunda da ülkemizde son yıllarda önemli atılımlar yapılmıştır. Benzer şekilde ilk defa ulusal ilaç firmalarımızca yerli kemoterapiler üretilmeye ve hatta ihraç edilmeye başlanmıştır. Robotik kemoterapi hazırlama ünitelerimizi ve radyoterapi-kemoterapi merkezlerimizi planlamamıza göre yaygınlaştırma çalışmalarımız devam etmektedir.

Kanserde Yaşam Kalitesi İmkânsız Değildir

Kanser kişinin duygusal, fiziksel ve zihinsel durumuna önemli etkiler yapabilmekte, ayrıca hasta yakınlarına da önemli bir psikolojik yük oluşturabilmektedir. Ağrı kesicilere erişimdeki güçlükler kanserli hastalarda yaşam kalitesini önemli düzeylerde bozmaktadır.

Türkiye’de Kanser Önleme ve Taramaları

Kanserin önlenmesi amacıyla DSÖ kanserin önlenebilir ana risk faktörlerine karşı eylem planlarını hayata geçirmiştir. Birincil koruma kapsamında olan bu eylem planlarının (tütünle global mücadele, obeziteyle mücadele vb) yanı sıra erken tanı ve tarama programlarının uygulanmasını önermektedir. Böylece kanser tarama oranları %70’lere ulaştığı zaman, yeni kanser vakaları, ileri evrede tanı alan kanser olguları ve meme, serviks, kolorektal kanserlere bağlı ölümlerin azalacağı öngörülmektedir.

Ülkemizin son istatistiklerine göre ise toplamda yaklaşık 159 bin yeni kanser vakası gelişmektedir. Bu vakaların çok büyük bir kısmını akciğer, meme, kolorektal ve serviks kanserleri gibi önlenebilir kanserler oluşturmaktadır.

*    Erkeklerde en sık görülen kanser akciğer kanseridir. Erkeklerde tütün ve tütün ürünlerine bağlı yaklaşık 39 895 yeni kanser vakasına neden olmaktadır.

*    Kadınlarda en sık görülen meme kanseri, her 4 kadın kanserinden birisi olmaya devam etmektedir.

*      Hem erkeklerde hem de kadınlarda kolorektal kanserler üçüncü sırada gelmektedir.

*     Obezite ile ilişkili olarak ülkemizde toplam yaklaşık 40 bin yeni vaka görülmekte olup, bunların 2/3’ü kadınlardadır.