Koronavirüs toplumun tüm kesimlerini, yaş katmanlarını olumsuz etkiliyor. Hastalıktan olumsuz etkilenen, hayatları alt üst olanların başında da çocuklar geliyor. Eğitim hayatları internet üzerinden devam etse de bu süreci evden çıkmadan geçirmek zorunda kalan çocuklara koronavirüs nasıl anlatılmalı? Çocuklarla kurulacak sağlıklı iletişimin adımları neler? Çocuklardaki kaygıyı nasıl giderebiliriz? Çorum Belediyesi Aile Eğitim Merkezi Psikoloğu Müberra Aydın Ekici, habercim19’un çocuklar ve koronavirüs ile ilgili sorularını cevaplandırdı.

Toplumun tümünü etkileyen durumlarda, yetişkinler kadar çocuklar da olaylardan etkileniyor. Bu süreçte çocuklarımızla nasıl bir iletişim kurmalıyız?

Böyle durumlarda çocuklarla sağlıklı iletişim kurmak ve onlara yaşlarına uygun yeterli bilgiyi vermek oldukça önemlidir. Çünkü yetişkinler ne kadar etkilenir ve kaygılanırlarsa çocuklar da bir o kadar, hatta daha fazla kaygı düzeyine sahip olabilirler. Aşırı endişelenmeden, korkunç tepkiler göstermeden bu dönemin bir süreç olduğunu ve neden daha fazla dikkatli olmamız gerektiğini anlatmalıyız. Bunu yaparken sakin olmak gerektiği kadar hiçbir şey yokmuşçasına davranmamaya da özen göstermeliyiz.

Virüsü nasıl anlatacağız peki?

Bu durumu çocuklara anlatırken öncelikle yaş dönemi dikkate alınmalı. Yaşı küçük olan ve henüz soyut kavramlar dönemine ulaşmamış çocuklarda karikatürize edilmiş bir virüs resmi üzerinden anlatım sağlanabilir. Bunun için ebeveynler bir kağıda virüs resmi çizerek başlayabilirler. Daha sonra virüsü bir çizgi film karakteriymişcesine konuşturarak açıklamalar yapabilirler. Örneğin; ‘Merhaba küçük dostum, benim adım Koronavirüs ve ben yaramaz bir virüsüm. Griple ben kuzeniz. Gezmeyi çok severiz ve çok küçüğüzdür, bu yüzden beni göremezsin. En sevdiğim oyun elden ele bulaşmaktır. Elden ele dolaşırken insanlara öksürük ve ateş taşıyorum. Çünkü ben yaramazım demiştim ya! Sonra da ciğerlere geçip hasta ediyorum. Etrafındaki büyükler, televizyondaki haberler sürekli benim hakkımda konuşuyor olabilirler. Korkmana gerek yok. Büyükler seni korumak için gerekeni yaparlar. Sen de onlara yardımcı olmak için bazı şeylere dikkat edebilirsin. Sokakta elini bir yere sürdüğünde sana bulaşabilirim, o yüzden ellerini sabunla güzelce yıkamalısın. Ellerin temiz değilken yüzüne, gözüne ve ağzına sürmemelisin. Son olarak da sağlıklı olmak için annenin sana haırladığı güzel yemekleri yeyip bol bol su içebilirsin.’

Daha büyük yaş grubundaki çocuklar için benzer bir yöntem söyleyebilir misiniz?

Yaşı biraz daha büyük çocuklar için ise virüsün bir hastalık olduğu ve ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtileri olduğu anlatılabilir. Bir yerlere dokunduğumuzda, hasta kişilerle bir arada olduğumuzda bulaşabileceği kaygı uyandırmadan açıklanabilir. Bunun oluşmamaşı için yapılması gereken temizlik ve evde kalma kuralları, dengeli beslenme, uyku düzeni anlatılabilir.

Çocuklar çoğu zaman olduğu gibi bu konuda da çok soru sorabiliyor. Bu sorulara nasıl cevap vermeliyiz?

Çocuğun sorabileceği olası sorular arasında virüsün bulaştığında nasıl sonuçlar çıkarabileceği de olabilir. Bu durumda yine temel dikkat edeceğimiz şey aşırı kaygı uyandırmadan durumu normalize ederek açıklama yapmaktır. Örneğin; ‘Virüslü olan kişi kendinde belirtileri hissettiğinde doktora gider, orada muayene olur ve ona özel bir oda verirler. Daha sonra ilaçlar vererek onu iyileştirirler.’ şeklinde net açıklamalarda bulunulabilir.

Evde kalmak, okula gitmemek de onlar için olağandışı bir durum.

Öncelikle çocuklara okulun olmamasının nedeninin bir tatil gibi değil tedbir olduğunun açıklaması yapılabilir. Nasıl bulaştığını açıklarken elden ele ve kalabalık ortamlarda bulaştığı için okulların ara verdiği söylenmelidir. Bu süreçte okulda yapılması gerekenlerin evden birlikte devam ettirileceği söylenerek bunun uygulanması lazımdır. Olabildiğince çocuklara bol vakit ayırıp onların sıkılmamasını sağlamak lazım. Uzaktan eğitim dersleri verilirken yanlarında bulunmak ve dersler konusunda onlara yardımcı olmak gerekir. Düzenli bir çalışma programı hazırlanıp aralara okulda olduğu gibi teneffüsler serpiştirilmelidir.

Evde çocuklarımızla neler yapabiliriz ya da yapmalıyız?

Birlikte ders çalışılabilir. Kitap okuma etkinliği yapılabilir. Yaşlarına uygun belgeseller, filmler, animasyonlar izlenebilir. İstedikleri oyunlar oynanabilir. Mutfakta birlikte zaman geçirilebilir. Yaşlarına uygun mutfak işleri yapabilirler. Birlikte yemek, tatlı, kurabiye etkinlikleri gelişimleri açısından da oldukça iyi olacaktır. Evle ilgili yaşlarına uygun sorumluluklar verilebilir.(Toz alma, çekmece düzenleme, oyuncakları toplama, çiçekleri sulama, sofrayı kurma gibi.) Ailecek oynanabilen kutu oyunları oynanabilir. Şarkı söylenip, dans edilebilir.

Aileler başka nelere dikkat etmeli?

Çocukları korumanın kuralı kendimizi de korumaktan geçiyor. Unutmayın biz ne kadar kaygılı ve tedbirsiz olursak çocuklarımız da öyle olurlar. Çocukların yanında sürekli virüs hakkında konuşmayın ve sürekli haberleri izlemeyin. Eğer virüs hakkında bir şey sorarlarsa ‘Amaan yok bir şey çocuğum, boşver.’ diyerek geçiştirmeyin. Yaşına uygun kısa ve net cevaplar verin. Eğer nasıl açıklama yapacağınızı bilmiyorsanız yanlış davranmak yerine ‘Bunu bilmiyorum, senin için araştırıp cevabını bulayım.’ deyin ve araştırmanızı yapın ya da bir uzmana sorun. Kalabalık alanlara gitmeyin. Hijyene çok önem verin. Çocuklarınızla duyguları hakkında konuşun.