Çorum’un Bayat Belediyesi, İskilip Belediye Başkanlığı’nca yapılan basın açıklamasında İskilip Dolmasının adının değiştirilerek Baharatlı Bayat Dolması isminin oluşturulduğu yönündeki açıklamanın gerçeği yansıtmadığı bildirildi.

İskilip Dolması ve Baharatlı Bayat Dolması üzerine başlayahn tartışma farkmlı bir boyut kazandı. Bayat Belediye Başkanlığı yaptığı açıklamada, İskilip Dolması ile hiçbir ilgisi bulunmayan ‘Baharatlı Bayat Dolması’ için mahreç işareti alması için Türk Patent ve Marka Kurumuna başvuru yapıldığı hatırlatılarak, “Baharatlı Bayat Dolması halkımızca düğünlerde, mevlitlerde aile arası toplu yemeklerde yıllardır kullanılan bir yöresel yemeğimizdir. Baharatlı Bayat Dolması yapılışı itibariyle İskilip Dolmasına benzerlik gösterse de kesinlikle İskilip Dolması değildir, ismi de değiştirilmemiştir. Çünkü imalatında kullanılan malzemeleri menüsünde bulunan sunumu itibariyle kesinlikle İskilip Dolmasından ayrışan bir lezzet ve yemektir.” ifadelerine yer verildi.

İşte o açıklama:

“Bayat ilçemiz Çorum ilimizin 14 ilçesinden biridir. 01.04.1958 tarihinde Çorum iline bağlı bir ilçe olarak kurulmuştur. İlçemiz adını Oğuzların Kayı Boyundan sonra en etkili boyu olan Bayat Boyundan almaktadır. Orta Karadeniz bölgesiyle İç Anadolu Bölgesinin kesişim noktasındadır. Köroğlu Dağlarının Doğuya uzantısıyla İç Anadolu’nun Orta Kızılırmak bölümünde yer alır. İlçemize doğudan İskilip ve Uğurludağ ilçeleri, Güneyde Sungurlu ilçesi, Batıda Çankırı ili Merkez ilçe ve Yapraklı ilçesi, Kuzeyde Kastamonu ile Tosya ilçesi komşudur.

BAYAT’IN YÖRESEL ÜRÜNLERİ

Bayat ilçemiz yöresel ürünleri, doğa turizmi ve tarihi değerleriyle çok zengin bir kültüre sahiptir. Günümüzde gastronomi turizminin öne çıkmasıyla yöresel yemekler ön plana çıkmaktadır. İlçenin tanıtımı ve kültürünün kaybolmaması için önem arz etmektedir. Bu sebeple “Baharatlı Bayat Dolması, Yırtma, Bulambaç, Bayat Okkalığı, Gülleylim Çöreği, Bayat Tarhanası, Bayat Bulguru, Omaç, Pancar Yaprağı Kavurması, Madımak, Eskialibey Bamyası, Şıkırdım Baklava, Bayat Turşusu, Bayat Lahana Turşusu, Biber Turşusu, Çoban Pilavı, İsli Tava, Kuşburnu Malmelatı, Kömbe, Bayat Yağlısı, Bükme, Malak, Perişka, Toygalı Aş, Kavut Tozu, Köpen Hoşafı, Kozalak Reçeli, Keş, Kızılcık, Alıç Sirkesi, Elma Sirkesi, Üzüm Sirkesi, Bülbül Yuvası, Gül Baklava, Mıhlama, Yumurta Tatlısı, Un Bulambacı (Helle), Mecimekli Erişte Çorbası, Sütlü Çorba, Kuru Patlıcan, Sas Çorbası, Katıklı Aş, Kesmeaşı Çorbası, Pelte, Cızlak, Hasıda, Ekşili Aş, Öküz Helvası, Erik Çili Hoşafı, Aşure Çorbası, Gök Topalak Yemeği, Isırgan Gözlemesi, Kıkırdak Bükme, Erişteli Yeşil Mercimek Çorbası, Lahana Çorbası, Kelem Aşı, Soğan Ekşili gibi bir çok ürünle zengin Bayat mutfağını süslemektedir. Bayat Belediye Başkanlığı olarak bu ürünlerimizin kaybolmaması ve gelecek nesillerimize aktarılması için Baharatlı Bayat Dolması, Kavut Tozu, Pancar Yaprağı Kavurması ve Bayat Okkalığı’na coğrafi işaret almak için Türk Patent ve Marka Kurumuna başvuru yapılmıştır. İlerleyen zamanda diğer ürünlerimiz için başvuru yapılacaktır.

BAYAT’IN EKO TURİZM POTANSİYELİ

Bayat ilçemizin sahip olduğu eko turizm potansiyeli ve eko turizm alanlarının fiili durumu, yaban hayatın eksantrik hususunun bugünün ve geleceğin ihtiyaçları, doğal kaynak değerler göz önüne alınarak; sürdürebilirlik, katılımcılık, çevreye duyarlılık ve koruma kullanma dengesi ilkeleri çerçevesinde yönetilebilmesi için bu çalışmanın doğayla, bitki örtüsüyle, yaban hayatının yanında eko turizm boyutu ilgilenen kişi, kurum ve kuruluşlar için, arazi faaliyetleri ve diğer çalışmalar sonucunda doğal güzellikler, kamp alanları, doğa yürüyüşü rotaları, bisiklet rotaları, yamaç paraşütü gibi bir çok alanda incelemeler ve değerlendirmeler yapılması, bunun yanı sıra ilçenin tamamının bitki çeşitliliğini incelenerek bölgenin endemik ve tıbbi aromatik bitkileri ile sahip olunan hayvan ve mantar çeşitliliği de değerlendirilmesi, ayrıca ilçe halkına ait kültürel değerler, tarihi eserler ve gastronomi unsurları da araştırılarak kayıt altına alınması için çalışma yapmak üzere Aksaray Üniversitesinden Prof. Dr. Seher Karaman ve Hakan Öztürk ile Bayat Kaymakamlığımızla birlikte anlaşma yapılarak çalışmalara başlanmıştır.

İSKİLİP’İN AÇIKLAMASINA GERÇEĞİ YANSITMIYOR

İskilip Belediye Başkanlığınca yapılan basın açıklamasında İskilip Dolmasının adının değiştirilerek Baharatlı Bayat Dolması isminin oluşturulduğu yönündeki açıklama gerçeği yansıtmamaktadır.

İSKİLİP DOLMASI’NA MAHREÇ İŞARETİ ALINDI

İskilip Belediye Başkanlığı olarak Türk Patent ve Marka Kurumunda 14.02.2005 tarihli başvuru ile “İskilip Dolması” için Coğrafi işaret tescili “Mahreç İşareti” olarak alınmıştır.

Türk Patent Kurumu Mahreç İşaretini; “Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan; üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından bir tanesi yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescillendiğinde diğer üretim ve işleme aşamaları kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebilir.”şeklinde belirtmiştir.

DOLMA FARKLI YÖRELERDE KULLANILIYOR

Türk Patent Kurumu’nun mahreç tanımında da açıkça belirtildiği üzere İskilip Belediye Başkanlığı Dolmanın farklı yörelerde de kullanıldığını kabul ettiğinden “İskilip Dolması”na mahreç işareti almıştır.

İŞTE BAHARATLI BAYAT DOLMASI

Bayat Belediye Başkanlığı olarak ilimizi ve ilçemizi daha iyi tanıtmak, gastronomi de yöre turizmine katkı sağlamak için; yıllardır ilçemiz halkı tarafından pirinç veya Bayat ilçemizde yetişen sert buğdaydan yapılan bulgur kullanılarak, Bayatlı ustalarımız tarafından pişirilen ve baharat katılıp lezzetlendirilen, zeytinyağı kullanılarak daha hafif bir lezzet elde edilen menüsünde mercimek çorbası, Baharatlı Bayat Dolması, yanında cacık, üzüm hoşafı veya köpen hoşafı ikram edilen, tirit verilen sonrada un helvasıyla sonlandırılan bir menüye sahip yöresel yemeğimiz “Baharatlı Bayat Dolması” adı ile mahreç işareti alması için 17.10.2022 tarih ve C2022/000349 numarası ile Türk Patent ve Marka Kurumuna başvurusu yapılmıştır.

Baharatlı Bayat Dolması halkımızca düğünlerde, mevlitlerde aile arası toplu yemeklerde yıllardır kullanılan bir yöresel yemeğimizdir. Baharatlı Bayat Dolması yapılışı itibariyle İskilip Dolmasına benzerlik gösterse de kesinlikle İskilip Dolması değildir, ismi de değiştirilmemiştir. Çünkü imalatında kullanılan malzemeleri menüsünde bulunan sunumu itibariyle kesinlikle İskilip Dolmasından ayrışan bir lezzet ve yemektir.

TÜM KURUMLARA İLETİLDİ

Çorum Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün 19.01.2023 tarih ve 3396239 sayılı yazısında da Belediyemizin ‘Baharatlı Bayat Dolması’ olarak başvuru yapıldığı tüm Kurumlara iletilmiştir. İlgili yazıda diğer ilçelerimizin de yapmış olduğu başvurular ekte belirtilmiştir. Belirtilen ek incelendiğinde İskilip Belediye Başkanlığı’nın “İskilip Çileği” olarak başvurduğu görülmüştür. Çilek her yörede yetişen bir üründür ve çoğu bölgede aynı özelliklere sahiptir. Aynı ürün için farklı il ve ilçelerde mahreç işareti başvurusu yapılabileceği anlaşılmaktadır. Tabi ki tadı ve aroma olarak diğerlerinden farklı olduğunun belirlenmesi halinde. Bunun birçok örneğini görmek mümkün mesela köfte, çiğ köfte, kebap, çilek, mantı vb. gibi ürünlerin birçok farklı il ve ilçelerin farklı usul ve isimlerle kullandığı görülmektedir. (Örneğin; Çorum Mantı, Kayseri Mantı, İnegöl Köfte, Akçabat Köfte, İzmir Köfte, Tekirdağ Köfte gibi) örneklerde de belirtildiği üzere “İskilip Dolması” ve “Baharatlı Bayat Dolması” farklı lezzetlere sahip iki ayrı yemektir.

FARKLI İKİ YÖRESEL LEZZET

Yukarıda açıkça izah edilen sebeplerden anlaşılacağı üzere İskilip ilçemizde kullanılan İskilip Dolması, Bayat ilçemizde kullanılan Baharatlı Bayat Dolması’ndan farklı lezzete ve sunuma sahip yöresel iki ayrı yemektir.

BAHARATLI BAYAT DOLMASI ÇOK BEĞENİLİYOR

11 ilimizi etkileyen asrın felaketi olarak anılan depremden sonra depremzede kardeşlerimizin yaralarını birlikte sarmak, uğramış oldukları felaketten biraz olsun uzaklaştırmak için; Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesinde afetzede kardeşlerimize Çorum Valimiz Mustafa Çiftçi koordinesinde Belediyemiz öncülüğünde Bayatlı hayırsever vatandaşlarımızın desteğiyle 4500 kişilik yöresel lezzetlerimizden Baharatlı Bayat Dolması ikram edilmiştir. Afşin halkından ve Afet bölgesinde görevli olan kamu personellerinden yöresel yemeğimiz Baharatlı Bayat Dolmasının lezzeti hakkında çok olumlu görüşler alınmış ve Afşin yerel basınında geniş yer bulmuştur.

GASTRONOMİ İLE DOĞA TURİZMİNDE İDDİALILAR

Bayat Belediyemiz DOKAP’la ortak proje üreterek Kuşcaçimen Yaylasını turizme kazandırdı. Karatepe Ormanı doğa turizminde Bölgenin cazibe merkezi olabilmesi için önemli bir adım daha atılmış oldu. Kuşçaçimen Yaylasının en iyi şekilde halkımızın hizmetine sunduk. İlçemizin kuzeyinde bulunan Karatepe orman alanında yer alan Kuşcaçimen Yaylası; Köknar, kayın, karaçam, ardıç, sarı çam ormanları arasında zengin su kaynakları ve muhteşem görüntüsü ile trekking, off-road, kamping, sağlık turizmi alanında ilgi odağı haline gelmiştir. Ziyaretçilerimiz bu alanda kamp yapabilir, mesire alanlarında piknik yapabilir, dağ bisikleti ile doğa sporu, izcilik gibi etkinlikleri yaparak güzel bir gün geçilebilmektedirler.

İlçemizin kuzeyinde bulunan 2030 Rakımdaki Öbek Tepe Yaylası doğal mavi gölüyle, köknar, kayın, karaçam, ardıç ve sarıçam ormanları arasında hiç bozulmamış doğal yapısıyla ziyaretçilerini beklemektedir.
İlçemizin Çay Köyü yakınlarında bulunan Hasan Göleti önemli bir rekreasyon alanı olup, doğal güzellikleriyle ziyaretçilerini beklemektedir.

PARAŞÜT TUTKUNLARININ NOKTASI

Bayat ilçemizde bulunan asma tepesi yamaç paraşütü tutkunlarının yeni gözdesi oldu. Son yılların en popüler doğa sporlarından olan yamaç paraşütünün yapılabileceği nadir alanlardan olan Asma Tepesinde kuzey rüzgarlarının başlangıç ve bitiş noktası bulunmaktadır. İlçemiz bu coğrafi özelliğe sahip olduğu için kısa mesafe uçuşların yanında uzun mesafe uçuşları içinde çok uygundur. Milli yamaç paraşütçüsü Oğuzkan SADEER yaptığı deneme uçuşunda 8 saat 15 dakika havada kalarak Bayat ilçemizden Konya’ya kadar Çorum – Çankırı – Kırıkkale Tuz Gölü hattı üzerinden uçuş yaparak Konya yakınlarında inerek uçuşunu tamamladı. Belediyemiz DOKAP ile yapmış olduğu ortak proje ile uçuş yapılan Asma Tepesinde yamaç paraşütü için pist ve sosyal donatı alanı yaparak, 30 bin metrekare alan kilit taşı ile kaplanacak ve uçuş yapılan alana 5 kapalı kameriye, 5 bank, duş, tuvalet ve soyunma odalarının bulunduğu tesis inşa edilecektir. Bu projeden sonra ilçemizde ulusal ve uluslararası uçuşlar yapılacaktır. Tüm doğa tutkunlarını ilçemize bekliyoruz.

DÜNYANIN EN ESKİ MADENİ BAYAT’TA

Bayat ilçemizin Derekutuğun Köyünde bulunan bakır maden ocağı galerisinin dünyanın en eski maden ocaklarından biri olabileceği Derekutuğun köyündeki kazı çalışmalarını yürüten Almanya Bochum Ruhr Üniversitesi Jeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ünsal Yalçın tarafından ifade edilmiştir. Bayat Belediyesi olarak ilçemizde bu kazı çalışmalarını yapan ve ilçe tarihimize ışık tutan Sayın Prof. Dr. Ünsal Yalçın hocamıza çok teşekkür ediyoruz.

ROMA DÖNEMİ KAYA MEZARLARI

İlçemize 7 km uzaklıkta bulunan Evci Köyü yakınlarında kare şeklinde bir girişe sahip olan Kaya Mezarı MÖ 3.Yüzyıl Helenistik erken Roma Dönemine ait özellikler taşımaktadır. Dönemin tarihi dokularını bizlere sunan bu kaya mezarı ve devamındaki peri bacaları keşfedilmeyi beklemektedir.

EMİRBEY CAMİ

Bayat ilçemizin en eski camilerinden Emirbey Camii 1846 yılında yapılmış taş temel üzerine ahşap çatı arası kerpiç dolguyla inşaa edilmiştir. Minaresi tamamen ahşaptır. Bayat’ın en eski camisi olan yapı günümüzde de eski ihtişam ve görkemini korumaktadır.

HATİPOĞLU CAMİ

Tepebayat Mahallemizde bulunan Hatipoğlu Camii tarihi camilerimiz arasında yer almakta olup, giriş kısmında bulunan kapısındaki tarihi dokular ve tavan kısmındaki süslemeler dikkat çekmektedir.

HASAN ÇELEBİ TÜRBE VE CAMİ

Hacı Bektaşi Veli’nin yanında yetiştikten sonra Dere Mahallemize yerleşen Hasan Çelebi mezar taşındaki kitabeden anlaşılacağı üzere hicri 900 Miladi 1494 tarihinde vefat etmiştir. Bayat Belediye Başkanlığımızca Hasan Çelebi adına mezarının olduğu yere türbe ve bitişiğine camii yaptırılmıştır.

ANIT AĞAÇ

Yatukcu Mahallemizde bulunan sakız ağaçları takriben 700 yaşında olup, Ankara 1 nolu Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca anıt ağaç olarak tescil edilerek, koruma altına alınmıştır.

BAŞKAN EKREM ÜNLÜ NE DEDİ?

Konuya ilişkin açıklama yapan Bayat Belediye Başkanı Ekrem Ünlü, 2009 yılında Bayat halkımızın teveccühleriyle Belediye Başkanı olarak göreve başladıklarını, bugüne kadar ilçede yıllardır birikmiş olan altyapı ve üst yapı problemlerini bir bir çözdük çözmeye devam ettiklerini belirterek, şöyle dedi: ‘Bayatta Hayat Var’ sloganıyla çıkmış olduğumuz bu yolda kat etmiş olduğumuz mesafeden kısaca bahsetmek gerekirse Bayat giriş yolumuzu duble yol yaparak Recep Tayyip Erdoğan Bulvarı ismini verdik. Kum ocağımıza ciddi bir yatırım yaparak modern bir çakıl kırma ve eleme tesisi kurduk. Bayat çayı yatağını ilçe merkezinden başlayarak DSİ ile ortak projeler üreterek, Kızılırmak Havzasına doğru istinat duvarlarıyla çevirerek taşkın koruma ve tahkimatını yaptık. Bayat çayı havzasında bulunan Ak Köprüyü yeniden inşaa ettirdik. Ak Köprüden itibaren Tepebayat Mahallesine doğru olan alanında ihalesi yapılmış olup, müteahhit firma işe başlamıştır. İlçemize hayvan pazarı, kapalı sebze pazarı, köylü pazarı, buğday pazarı yaptık. Orman Bakanlığıyla ortaklaşa 800 dönüm alanda badem, 100 dönüm alanda ceviz fidanı dikerek yetiştirdik. Dere Mahalle Elbiz Deresi, Yatukcu Mahallesi Turnalı Dereyi ıslah ettik. Bayat Çayı yatağı kenarına yürüyüş yolları, parklar, halı saha yaparak halkımızın hizmetine sunduk. Kapalı spor salonunu tekrar kullanılabilir hale getirdik. Bitişiğindeki alana güzel bir sentetik çim saha yaptık. Bayat Belediye Sporu kurarak gençlerimizi spor ile tanıştırdık. Hep gençlerimizin yanında olduk, Bayat Gençlik Merkezini tamamladık. İlçemize misafirhane ve otel yaparak, gelen misafirlerimizin konaklayabileceği alanlar oluşturduk. Belediye hizmet binamızı tadilattan geçirerek kullanılabilir hale getirdik. Milli Eğitim Bakanlığıyla ortak projeler yürüterek,  Bayat Anadolu Lisesini, Orta Öğretim Öğrenci yurdunu, Anaokulunu, Konferans salonunu, Atatürk İlköğretim Okulunu yaparak hizmete açtık. İlçemize Meslek Yüksekokulunu kazandırdık. Sosyal Güvenlik Kurumunu ilçemize kazandırarak hizmet binasını tamamlatıp hizmete açtık. Bayat Devlet Hastanesi tamamlanarak diyaliz merkeziyle birlikte hizmete açılmıştır. Halk Bankası tekrar Bayat ilçemizle buluştu. Toplu taşımayı başlattık. İçme suyu ilçemiz için çözülemez gözüken bir yaraydı. Öncelikle ilçe merkezi isale hattını yeniledik, Bostancı Tatlısu havzasını depo yaparak şehir içerisindeki tatlı su çeşmelerinin sayılarını artırdık, Belveren, Karaçalı, Çaltı mevkilerini suyla buluşturduk, Kunduzlu Barajını yaptırdık, Arıtma Tesisi İsale hattı işi tamamlanmak üzeredir. İnşallah Ağustos ayında Kunduzlu suyunu halkımızla buluşturacağız. İlçemizin başlıca problemlerinden biriside kanalizasyonlardı. Bugüne kadar kanalizasyon hatlarımızı yenileyerek, hizmete açmış olduğumuz atık su arıtma tesisine kadar götürdük. Şehir içi yağmur sularını ayırarak Bayat çayına direne ettik.  İlçemizin sulanabilir arazisini sulayabilmek için Tımarlı Sulama Suyu projesini takip ederek, Tarım ve Orman Bakanlığımıza tamamlatıp, sulu tarıma geçtik. Kilitli parke taşı olmayan mahallemiz kalmadı. İlçemizde sokaklarımız yüzde 95 kilitli parke taşıyla döşendi. Millet Bahçesi, Bilgi Evi, 15 Temmuz Demokrasi Meydanı yapılarak, halkımızın hizmetine sunuldu. Afet evleri tamamlanarak afetzede kardeşlerimize teslim edildi. Sokak hayvanlarına yönelik gezici ve sabit besleme noktaları yapılarak, ağzı dişi olmayan bu canlılarımızın her zaman yanında olduğumuz gösterdik. Güneş Enerji Santralini 1 Megavatlık kurarak Belediyemize her ay olacak şekilde gelir temin ettik. Atıl durumda olan yaklaşık 500 dönüm arazide tarım yapmaya başladık. Yıllardır çözüm bekleyen Karaçalı, Osman Yıldırım Caddesi, Hal yeri gibi tapu alamayan vatandaşlarımızın işlemlerini imara uygun hale getirip tapularını verdik. Küçük sanayi sitesini yeni yerine taşıdık. Bayat Belediyesi olarak Kaymakamlığımızla birlikte organizasyonlar yaparak, Zeytindalı Harekatı’nda Afrin’e, Karadeniz sel baskınında Sinop Türkeli’ne, asrın felaketi olan 11 ilimizi etkileyen depremde Kahramanmaraş Afşin’e Bayat Halkımızla birlikte yardımlarda bulunduk. Birlik ve beraberliğimizi sergiledik. Bunların tabiki tek başımıza yapamazdık, yapmadık da Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın önderliğinde bize verdiği güçle AK Parti Milletvekillerimizin, İl Başkanlarımızın, İlçe Başkanlarımızın en önemlisi de bizleri hiçbir zaman yalnız bırakmayan Bayat halkımıza destekleriyle yaptık. Onun için başta Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere bakanlarımızın milletvekillerimize, il ilçe başkanlarımıza ve saygıdeğer Bayat halkımıza, belediye personelimize şahsım ve halkım adına çok teşekkür ediyorum."