Halk Sağlığı Müdürlüğü, mevsimi olması nedeniyle son günlerde artan mantar zehirlenmelerine dikkat çekti.
Doğada kendiliğinden yetişen mantarlar için, ‘Tehlikeli lezzet… bir parçası bile ölüme götürebilir’ uyarısında bulunan Halk Sağlığı Müdürlüğü, yaptığı açıklamada şöyle dedi;
Zehirlenmesi Nasıl Oluşur?
Doğal alanlarda yetişen ve yapısında zehirli madde bulunan şapkalı mantarların taze, kurutulmuş veya konserve olarak çiğ veya pişirilerek yenmesi sonucunda gelişen ve ölümle de sonuçlanabilen ciddi bir zehirlenmedir.
Mantar zehirlenmeleri, özellikle ilkbahar ve sonbahar aylarında yağışların bol olduğu mevsimlerde görülür.
Ülkemizde doğal alanlarda yetişen zehirli mantarların da bulunduğu unutulmamalıdır.
DOĞADA KENDİLİĞİNDEN YETİŞEN MANTARLARI YEMEYİNİZ!
KÜLTÜR MANTARLARI DIŞINDA KESİNLİKLE TÜRÜ BİLİNMEYEN MANTARLARI YEMEYİNİZ.
BU MANTARLAR ÖLDÜRÜCÜDÜR!
Hemen hemen bütün mantar zehirlenmelerine “Amanita Muscarina” ve “Amanita Pholloides” denilen iki cins mantar yol açmaktadır. “Amanita Muscarina’ın zehri yüksek ısıda bile etkisini kaybetmediğinden, bu cins mantarlar pişirilerek yense dahi 3 saat içinde zehirlenme belirtileri gösterirler.”
Mantar Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Zehirlenme belirtileri mantarda bulunan zehrin niteliğine göre değişir. Belirtiler, bazı mantar türlerinin yenmesini takiben 2 saat sonra, bazı mantar türlerinin yenmesini müteakiben de 6 saat sonra ortaya çıkabilir.
Mantarın yenmesini takiben 2 saat gibi kısa bir sürede zehirlenme belirtilerine sebep olan mantarların yenmesi durumunda:
Sersemlik,
Uykuya meyil,
Tansiyon düşüklüğü,
Bulanık görme,
Yüz ve boyunda kızarma,
Nabızda artış,
Ağızda metal tadı,
Bulantı ve kusma ile
Terleme görülebilir.
Mantarda bulunan zehirli maddenin özelliğine göre, yendikten 6 saat sonra gelişebilen zehirlenme belirtileri ise:
Bulantı,
Kusma,
İshal,
Ateş,
Nabız artışı,
Karın ağrısı ile daha sonra karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların bozukluklarına bağlı belirtiler şeklindedir.
Sonuçta koma ve ölüm de söz konusu olabilmektedir.
SATIN ALACAĞINIZ MANTARIN:
-Ambalajlı olmasına
-Nerede üretildiğine
MANTARLARLA İLGİLİ DOĞRU BİLDİĞİMİZ YANLIŞLAR
Bir mantarın zehirli olup olmadığının teşhisi için genel bir kural yoktur. Halk arasında zehirli mantarların tanınması ile ilgili söylenen kurallar ise yanıltıcı olabilir. Örneğin:
Renkleri canlı ve parlaktır. Yanlış. Ölüm meleği olarak bilinen, son derece zehirli olan Amanita virosa beyaz renklidir.
Böcekler zehirli mantara yaklaşmaz. Yanlış. Böcekler için zararlı olmayan mantarlar sizin için ölümcül olabilir. Amanita phalloides en öldürücü mantar olduğu halde böceklenebilir.
Gümüş veya soğanla kaynatılırsa kararır. Yanlış. Tüm yaşlanan mantarlar genelde kararmaya meyillidir.
Kokuları ve tatları çok kötüdür. Yanlış. Çoğu zehirli mantar lezzetli ve hoş kokuludur.
Yeterince pişirilince zehiri geçer. Yanlış. Bazı zehirlerin kimyasal yapısı ısıya dayanıklıdır. Pişse bile etkilerini kaybetmez.
Sirkeli ve tuzlu suda kaynatmak mantarın zehrini ortadan kaldırır.
Mantar yoğurt ile yenirse zehirlemez.
Kurutulmuş mantar zehirlemez.
Çayırda yetişen mantarlar zehirlemez.
Ağaçlardaki mantarlar zehirsizdir.
Salyangozlar, zehirli mantarı yemez.
Koparılan mantarın rengi değişmezse zehirsiz, iç kısmı mavi renk alırsa zehirlidir.
Doğada kendiliğinden yetişen mantarların zehirli veya zehirsiz olduğunu anlamak mümkün değildir.
Sonuç olarak mantar zehirlenmelerinin belirli bir ölçütü yoktur, bu nedenle şüpheli mantarların kesinlikle tüketilmemesi gereklidir…
Yediğiniz mantar aşağıdakilerden biri ise ya da benziyorsa zehirlenme olasılığınız çok yüksek...
Hemen zaman kaybetmeden, acil olarak en yakın hastaneye gitmeli ve doktor kontrolüne girmelisiniz.
ZEHİRLENME OLASILIĞI YÜKSEK OLAN MANTARLAR
Amanita Phalloides (Köygöçüren Mantarı)
Köygöçüren mantarı da denilen ve Türkiye'deki ölümcül zehirlenmelerin neredeyse % 95 inden sorumlu, son derece zehirli ve tehlikeli bir mantardır. Bu mantara yaz başlarında ve sonbahar aylarında ormanlarda çok sık rastlanır. Bu mantarın bir kişiyi öldürmesi için 20-25 gram tüketilmesi yeterli olmaktadır. Volvariella volvacea mantarı ile olan benzerliği ölümlerin önemli sebeplerindendir.
Amanita Muscarina (Sinek Mantarı)
Sinek mantarı (Amanita muscaria), Gelin mantarı olarak da bilinir. Zehirli ve halüsinojen bir mantar türüdür. Yarattığı delilik krizleri 4-6 saat sürer. Bu mantardan etkilenenlerde; ruh halinin değişmesi, (keyifli veya kaygılı durum), nedensiz gülme, hayal görme, konuşma güçlüğü, kas spazmları, görme ve işitme bozukluğu, yorgunluk gibi belirtiler görülür. Bu mantardan zehirlenmelerde ölüm olayı nadirdir, özellikle küçük çocuklarda tehlikeli olabilmektedir.
Parlak kırmızı ve turuncu renklerde olabilir. Diğer amanita türleri gibi beyaz renkli, yumurta şeklinde bir kapsülden çıkar, genelde üzerindeki zar'ın kalıntılarından kaynaklanan beyaz noktalar taşır.
Amanita Virosa (Ölüm Meleği)
Amanita virosa, ölüm meleği olarak da bilinir. Amanita phalloides ile beraber dünyadaki mantar zehirlenmelerinden kaynaklanan ölümlerin çoğunluğundan sorumludur. İçerdiği alfa amanitin 6-24 saat boyunca kendisini göstermeyen ancak daha sonra karaciğer ve böbreğin iflası ile ölüme yol açan çok etkili bir zehirdir.
Beyaz, kenarları beyaz ortası sarımsı veya pembemsi bir şapkaya sahiptir. Mantarın ilk oluştuğunda onu taşıyan beyaz bir yumurtaya benzeyen kapsülü karakteristiktir, genç örnekleri yenebilen diğer mantarlarla karıştırılabilir. Küçükken konveks olan şapka mantar büyüdükçe tamamen düzleşir. Genelde Ağustos'tan Kasım'a kadar ormanlarda bulunabilir, kokusu hoş değildir.
Yabani mantar yiyen, göz yaşarması, bol tükürük salgısı, terleme, mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal, baş dönmesi, karın bölgesinde kramplar ve göz bebeklerinde küçülme şikâyetleri görülen hastaların vakit kaybetmeden kusturulması gerekir.
Yakından bilinen ve yıllardır doğadan toplayarak yenilen mantar türlerinin zehirlemediği düşünülür. Ama bu mantarları ne kadar tanırsak tanıyalım doğada genetiği değişmiş ve zehirleyici özellik kazanmış olabilir. Ayrıca aynı tür mantarlar bir bölgede zehirleyici olmazken başka bir bölgede zehirleyici olabilir. Bu nedenle ambalajlı kültür mantarları dışındakiler kesinlikle tüketilmemelidir.”
