İshal nedir?
İshal kısaca dışkılama sayısı ve miktarının artmasıdır. Normal çocukların dışkılama sayısı yaşa ve beslenme durumuna göre değişebilir. Anne sütü veya mama ile beslenen bebekler günde 1-10 kez arasında, daha büyük çocuklar ise erişkinler gibi günde 1-2 kez dışkı yaparlar. İshalli çocuklarda dışkı miktarı ve sayısı artarken kıvamı da daha sulu hale gelir. İshalin kanlı olması ise hastalığın daha ciddi olduğunu düşündürmelidir. İshalin önemi; özellikle gelişmekte olan ülkelerde çocuk hastalıklarının ve çocuk ölümlerinin önde gelen nedenlerindendir. Küçük çocukların su ve tuz kaybına karşı direnci zayıf olduğu için kolayca sıvı kaybı gelişir ve buna bağlı komplikasyonlarla kaybedilebilirler. Bu nedenle küçük çocuklarda ishal önemli bir hastalık olup, ishal sırasında ortaya çıkan su ve tuz kayıplarının hemen karşılanması gerekir.
İshalin en sık nedenleri  ve belirtileri;
İshalin nedeni çoğunlukla çeşitli enfeksiyonlardır. Bunların içinde virüsler, özellikle Rotavirüs başta gelmektedir. Rotavirus özellikle kış aylarında ve daha çok 2 yaşın altındaki çocuklarda ağır ishale neden olan, tüm dünyada çok yaygın bir mikroorganizmadır. Gelişmiş ülkelerde ishal nedenleri içinde en önemli yere sahiptir. Bakteri ve parazitler ise gelişmekte olan ve geri kalmış ülkelerde daha yaygındır. Antibiyotiklerin kullanılması sırasında da ishal ortaya çıkabilir. Çeşitli mikroorganizmalar ve bazen kimyasal maddelerle kontamine olmuş besinlerin yenmesi de besin zehirlenmesi adını verdiğimiz kusma ve ishalli bir hastalığa yol açabilir. İshal bazen aylarca sürebilir. Bu durumda besinlere karşı allerji veya sindirimi sağlayan bazı maddelerin doğumsal veya edinsel eksikliği söz konusu olabilir. Uzun süren ishalli hastalığı olan çocuklar genellikle zayıf, büyümesi ve kilo alması duraklamış, karınları şiş çocuklardır. İshale en sık eşlik eden şikayetler; Ateş ve karın ağrısı çocukluk çağında görülen birçok hastalık yanında ishale de eşlik edebilir. Kusma ishalli çocukların çoğunda görülen ve beslenmenin, dolayısıyla sıvı alımının da bozulmasına yol açan ve sıvı kaybının daha çabuk oluşmasına neden olan bir belirtidir. 
İshalden korunmada nelere dikkat etmek gerekir?
Anne sütü ile beslenme ishalden korumada en önemli faktörlerden birini oluşturur. Anne sütü almayan bebeklerin anne sütü alan bebeklerden daha fazla ishalli bir hastalığa yakalandığı ve bu nedenle de daha fazla çocuğun öldüğü çok iyi bilinmektedir.  Sosyoekonomik düzey ishalli hastalıklarla yakından ilişkilidir. Gelişmekte olan veya gelişmemiş bölgelerde yaşayan çocuklar daha kötü beslenmekte olup temiz suya ulaşma olanakları daha azdır. Bu nedenle gelişmemiş yörelerde yaşayan çocuklar akranlarından daha fazla oranda ishalli hastalığa yakalanırlar ve bağışıklık sistemleri de daha zayıf olduğu için daha fazla oranda zarar görürler. Sonuçta anne sütü ile beslenme, sosyoekonomik düzey ile çevresel şartların iyi olması ve beslenmenin düzenli  olması ishalden korunmada en önemli faktörlerdir. Ateş ve karın ağrısı çocukluk çağında görülen birçok hastalık yanında ishale de eşlik edebilir. Kusma ishalli çocukların çoğunda görülen ve beslenmenin, dolayısıyla sıvı kaybının daha çabuk oluşmasına neden olan bir belirtidir.
NELER YAPILMALI?
İshalli çocuğa yaklaşım ve yapılacaklar neler olmalıdır?
İshalli bir çocuğun genel durumu iyi ise, verilen suyu içebiliyorsa, ağız ve dili ıslak olup, ağlayınca gözyaşı akıyorsa, idrar yapıyorsa, karın derisi bükülüp bırakıldığında hemen eski haline geliyorsa ve de küçük bebeklerin kafasında bulunan bıngıldak (fontanel) adı verilen deri bölümünde çöküklük yoksa büyük olasılıkla su kaybı yoktur. Aksine genel durumu bozulmaya başlamış ishalli bir çocuk verilen suyu içemiyorsa, ağzı ve dili kurumuşsa, ağladığında gözyaşı akmıyorsa, idrarı çok azalmışsa, karın derisi büküldüğünde eski haline hemen dönmüyorsa, bıngıldak çökükse belirgin sıvı kaybı vardır ve hemen en yakın sağlık kuruluşuna götürülüp tedavisine başlanması gereklidir.
Çocuklarda ishal tedavisinde dikkate alınması gerekli hususlar şunlardır: Anne sütü, hazır mama ve diğer yaşa uygun yiyeceklerle uygun beslenmenin devamlılığı sağlanmalıdır.  İshal ve kusmayla halen sürmekte olan su ve elektrolit kayıpları özel hazırlanmış sıvılarla (oral rehidratasyon sıvısı-ORS) veya benzer sıvılarla yerine konmalıdır. Sıvı kaybı gelişirse su ve elektrolit kayıpları ORS veya gerekirse damar yoluyla düzeltilmelidir. Sadece gerektiği durumlarda antibiyotik verilmelidir. İshal kesici ilaçlar ve kusma önleyici ilaçlar hekim tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır.
Su kaybı olmayan çocuklar verilen sıvı miktarı arttırılarak ve beslenmelerine devam edilerek evde tedavi edilebilirler. Bu amaçla kullanılabilecek sıvılar arasında su, ayran, taze sıkılmış meyve suları (elma suyu, şeftali suyu gibi), çorbalar, pirinç suyu sayılabilir. Altı aylıktan küçük ve henüz ek gıda başlanmamış bebeklerde emzirme sıklaştırılmalıdır. Bebek anne sütü almıyorsa her zamanki mamasına devam edilmeli ve öğün sayısı artırılmalıdır. İki yaşın altındaki çocuklara her ishalli dışkılamadan sonra ½-1 çay bardağı (50-100 mL), daha büyük çocuklara ½-1 su bardağı (100-200 mL), daha fazla içmek isteyenlere ise istedikleri kadar sıvı verilmesi sıvı kaybının engellenmesini 
Altı aylıktan büyük ve ek gıda başlanmış çocuklar kısa aralıklarla, enerjiden zengin, protein de içeren yumuşak püre şeklindeki taze hazırlanmış yiyeceklerle (yoğurt, iyi pişmiş yağsız et, balık, patates püresi, pirinç lapası, peynir, sebze püresi, muz gibi) beslenmelidir. Çocuk yemeğe teşvik edilmeli ve günde en az 6 kez yiyecek sunulmalıdır. İshalli çocukta kusmayı engellemek için besinler az miktarda ancak daha sık aralıklarla verilmeli, ishal düzeldikten sonra kayıpların yerine konabilmesi ve beslenme eksikliğinin önlenmesi için birkaç hafta ek bir öğün verilmelidir. İshalli çocuklara antibiyotik verilmesi nadiren gerekir. Çok küçük bebekler, bağışıklık sisteminde problem olan çocuklar, kanlı ishal varlığı gibi özel durumlarda ve hekim tarafından gerekli tahliller (gaita incelenmesi ve kültürü) yapıldıktan sonra uygun antibiyotikler kullanılır. Rastgele ve gereksiz antibiyotik kullanımı sonrasında antibiyotik ishali gelişebileceği unutulmamalıdır.