Demokratikleşme paketinde seçim sistemine getirilecek değişikliklerin CHP’yi olumsuz etkileyeceği belirtildi.
Hürriyet’ten Meriç Tafolar imzalı haber yorumda, dar bölge veya daraltılmış bölge seçim sisteminin uygulanması halinde, CHP’nin halen birinci parti olmamasına rağmen milletvekili çıkarabildiği Konya, Kayseri, Kahramanmaraş, Çorum, Malatya ve Niğde gibi Anadolu kentlerinden vekil çıkarmasının imkânsız hale geleceği değerlendiriliyor.
İşte o yazı
Ya Özal metodu ya İngiliz modeli
‘Demokratikleşme paketi’nde seçim sisteminde değişiklik bekleniyor. Tartışılan iki modelden biri İngiltere’de uygulanan ‘dar bölge’, diğeri ise Özal’ın uyguladığı ‘daraltılmış bölge’ sistemiAk Parti hükümetinin üzerinde çalıştığı ‘demokratikleşme paketi’nde seçim sisteminde yapılacak değişiklik de tartışmaya açıldı. Halen “Ülke barajlı d’Hondt sistemi” ile seçimlere giren Türkiye, yansıyan bilgiler doğruysa “dar bölge” ya da “daraltılmış bölge” olarak adlandırılan seçim sistemi ile tanışabilecek.
İngiliz modeli olarak bilinen “dar bölge” seçim sistemi halen Birleşik Krallık da uygulanıyor. Ülkeyi parlamenter sayısı kadar seçim çevresine bölen ve her seçim çevresinin bir parlamenter çıkarmasını öngören sistem, Türkiye’de uygulanırsa ülke 550 seçim çevresine bölünecek. Seçim çevresini birinci sırada tamamlayan parti adayı veya bağımsız aday milletvekili olmaya hak kazanmış olacak. Bu yöntem, en fazla oyu olan partiye avantaj sağlıyor.
Aritmetik değişecek
Yöntem Türkiye’de uygulanırsa 2011 seçim sonuçları göz önüne alındığında Ak Parti avantajlı olacak. 550 seçim çevreli bir modelin, BDP’nin Adana, Mersin ve İstanbul gibi metropollerden vekil çıkarmasını engelleyeceği ve özellikle MHP’nin milletvekili sayısını çok düşüreceği öngörülüyor. Model CHP’yi de büyük kentler ile sahil kentleri ve Tunceli’ye hapsetmiş olacak. Yöntemin uygulanması durumunda CHP’nin halen birinci parti olmamasına rağmen milletvekili çıkarabildiği Konya, Kayseri, Kahramanmaraş, Çorum, Malatya ve Niğde gibi Anadolu kentlerinden vekil çıkarmasının imkânsız hale geleceği değerlendiriliyor.
Ancak bu yöntem “ülke barajı” uygulamasını fiilen ortadan kaldırdığı için seçim çevrelerinde siyasi ittifaklara da zemin hazırlayacak.
BDP bölgede güçlenecek
Türkiye’de 1987 ve 1991 yıllarındaki seçimlerde merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın uyguladığı “daraltılmış bölge” modeli, ülkeyi en fazla 4 ya da 5 milletvekili çıkaracak bölgelere ayırmayı öngörüyor. Bu yöntemin uygulanması halinde İstanbul’da 20, Ankara’da 6 ya da 7, İzmir’de 3 ya da 4 seçim bölgesi olacak. Adana, Bursa, Konya, Kayseri, Şanlıurfa ve Diyarbakır gibi kentlerde de en az iki seçim çevresi olacak. Daraltılmış bölge ise Türkiye’de 1987 ve 1991 yıllarında uygulanmıştı.
1991’de oyların yüzde 27’sini alan DYP sandalyelerin yüzde 39’unu kazanmış, oyların yüzde 10’unu alan DSP ise sandalyelerin sadece yüzde 1,5’unu kazanabilmişti. Bu yöntemin metropollerde BDP’ye dezavantaj sağlamasına karşın Doğu ve Güneydoğu’da avantaj sağlaması bekleniyor.
Son Güncelleme: 21.09.2013 10:47
