BETÜL ÖZSEÇER

Başkanım yeni bir yıla girdik. Son dönemlerde ülkemizde ekonomik açıdan bir duraklama olduğu aşikâr. 2019’u Çorum nasıl kapattı? 2020’den beklentilerimiz neler?

Öncelikle ben bu vesileyle tüm Çorum halkının yeni yılını kutluyorum. Her şeyin başında sağlık, huzur inşallah 2020’den beklentimiz. Ekonomik anlamda bakarsak 2019 tüm Türkiye’ de olduğu gibi, Çorum’da da haliyle durağan, belki durağanın bile biraz altında bir seyir izledi. Tabii bu bir sebeple veya bir konuyla ilgili olsa rahat aşılabilir ama Dünya konjonktüründe böyle bir krizin olması da bu mücadeleyi biraz zorlaştırdı. 2020 yılı 2019’dan daha iyi olacaktır. Nasıl ki 2019’un ilk çeyreğinden son çeyreği daha iyi olduysa 2020’de bu sinyaller devam ediyor. Daha olumlu bir havayla geçeceğini düşünüyoruz ve bekliyoruz. Ama bunun seviyesi, derecesi ne aşamada olur, bahar ayında tespit etmek daha doğru olur.

Çorum ölçeğindeki illerle kıyasla Çorumun ekonomisi nasıl sizce?

Şimdi burada tabi ki göreceli bir kavram. Çorum ölçeğinden neyi kastediyorsunuz?

GAZİANTEP, KAYSERİ LİGİNDEYİZ

Yani bizim nüfusa sahip illere nazaran herhâlde ekonomimiz sanayi olarak çok ileride.

Yani bizim nüfusumuzun 3- 4 katı olan illerin ekonomik yapısına sahibiz çok şükür. Üretim anlamında, imalat anlamında öne çıkıyoruz. KOBİ başkentinden kastettiğim de bu. Tabii bir önemli hususta şudur ki, sadece Ticaret ve Sanayi Odasının üye sayısının yüksek olması değil, 21 değişik iş dalının olması. Bu da Çorum özelinde bir yapılanma. Ekonomik krizler dışında dönemlik sektörel krizler oluşur. Sektörel krizlerdeyken bize özel yapılanma Çorum’un çok yıpranmamasını sağlamıştır. Çünkü zengin bir sektör çeşitliliğimiz var. Dolayısıyla ikisi üçü kritere girdiği zaman diğer meslek gruplarıyla Çorum ekonomik anlamda desteklenmiştir. Her zaman her kriz döneminde böyle olmuştur. Ama bu kriz daha global bir kriz. Uluslararası bir kriz. Hemen hemen etkilenmeyen hiçbir sektör yok. Diğer illerle ben her zaman söylüyorum, kriterlerine bakmak lazım. Bakış açımız çok önemli. Ben her zaman Kayseri’yi, Gaziantep’i hedef almış bir oda başkanıyım. Bizim ligimiz burası. Biz buralarla rekabet etmeliyiz. Bölgesel anlamda, ekonomik anlamda Samsun bile bizle rekabet edemez diye düşünen bir başkanım. Bütün projelerimizi, planlarımızı bunun üzerinden yürütüyoruz. O nedenle bölgede ekonomik anlamda bir rakibimiz yok. Bölgenin lideri pozisyonundayız. Ama daha da büyümeliyiz. Daha hızlı yürümeliyiz. Zamanla işte belki ekonomik krizin de vermiş olduğu bir durağanlık oldu ama ülkeyle beraber bizim de Çorum olarak şaha kalkacağımızı düşünüyorum.

Bir başka röportajınızda 100 küsür ülkeye ihracat gerçekleştirdiğimizi söylüyorsunuz.

132 şu anda.

Bu bayağı büyük bir oran diye düşünüyorum. O yüzden Kayseri ve Gaziantep ile kıyaslıyorsunuz değil mi?

Doğru.

BÖLGE HAVAALANI OLACAKSA MERKEZ ÇORUM OLMALI

Demiryolu ve havaalanı Çorum için hele sanayicimiz için bir prestij meselesi. Onun dışında sanayici için demiryolu ve havaalanının ne gibi katkıları var? Çorum’a getirilmesi gerektiğini düşünüyor musunuz, yoksa siz de Merzifon havaalanı yeter bakış açısına mı sahipsiniz?

Öncelikle şunu söylemem lazım; hükümetin 2023 ekonomi hedeflerinde ülkenin ihracat rakamının 500 milyar dolara çıkması hedeflenmişti. O zaman bizim payımız 500 milyon dolardı. Yani 2023’te Çorum’un ekonomide yer alması gereken ihracat rakamı 500 milyon dolar. Ama biz 2019’u bitirirken çok şükür bu sene 1 milyar 200 milyon dolar ihracat seviyesindeyiz. Yani Çorum her zaman olduğu gibi üstüne düşeni yapıyor. İş adamımız, sanayicimiz üstüne düşeni yapıyor. Benim 11. yıla dönüyor başkanlığım. Geldiğim ilk yıldan beri özellikle uğraştığımız konu demiryolu. Birinci gündemimiz neden demiryolu? Biz ihracat yapıyoruz, yapmaya çalışıyoruz ve ulusal arenada rekabet ediyoruz. Navlum fiyatları, nakliye fiyatları çok yüksek olduğu için maliyet anlamında düşürmemiz lazım. Bunun da tek yolu demiryolu taşımacılığıdır. Dünyanın her yerindeki konjonktür budur. Bir rayına girdiğini düşünüyorum şu anda. Proje ihalesi de yapıldı. Tabii ekonomik kriz ne kadar öteler bilmiyorum ama bize verilen tarih 2023 yılında inşallah demiryoluna kavuşmamızdı. Aynı bakanlıktan ikinci bir proje, havaalanı meselesidir. Şimdi bazen bir şeyleri karıştırıyoruz. Bakın havaalanı istemeyecek bir il, havaalanı istemeyecek bir Ticaret ve Sanayi Oda Başkanı yoktur. Ama Türkiye’nin her yerinde herkes havaalanı istiyor. Her oda başkanı havaalanı istiyor. Bu demir yolu için de geçerli. Bir iç Anadolu oda başkanları toplantısına katıldığımda oda başkanlarından istemeyen yoktu. Neden istediğimizi düzgün koymamız lazım ortaya. Yani kendi başına ihracatını bu rakamlara çıkartabilen bölgenin KOBİ başkentinin gerek yolcu, gerek yükünü taşıma talebi en doğal taleptir. Başka illerle, başka ülkelerle kıyaslanmamalıdır. Çünkü realite vardır. Ortada bir sanayi şehridir. Bunun için de demiryolu önceliğimiz olmak şartıyla orta vadede bir havaalanı. Peki ben size bir soru sorayım; havaalanı, hava taşımacılığı bölgesel mi yapılmalı, yerel mi yapılmalı? Her ilde mi olmalı? Bunun bilimsel bir altyapısı yok mu? Bakın biz her ilimize istiyoruz bir taraftan. Bir taraftan bakıyorsun Almanya’ya, bölgesel havaalanına geçmişler. 3 il-4 il ortak kullanıyor. Yani bu bilimsel. En nihayetinde bu ülkemizin kaynakları. Ama şuna da eminim; askeri bir havaalanı Merzifon. Her ne kadar sivile açılsa da yarın bir gün Allah korusun ulusal arena çok karışık biliyorsunuz. Bu tarz bir savaşsal anlamda burası kullanılacak bir yer değil. O nedenle bu havalimanın Çorum merkez gibi düşünülerek kaydırılması da ticaret işlemi anlamında bakıldığı zaman en doğru yer burasıdır, Çorum’dur. Tartışmasız. Ama tabii işte öncelikler iyi belirlenmeli. Orta vadede havaalanının Çorum’un ihtiyacı olduğunu düşünüyorum.

Peki Başkanım o zaman şöyle diyebilir miyiz? Yani biz sanayisi gelişmiş bir il olarak siyasi manada masada mı kaybettik havaalanını? Neden Merzifon tercih edildi?

Şimdi şöyle; Merzifon tercih edilmedi. Merzifon geçici bir kullanım alanı. Askeri havaalanı belki o vadede o günkü şartlarda yeterli yolcu sayısı olmayacağı için, bir havaalanı çalışmayacağı için geçici düşünülerek sivil havacılığa açıldı.

Bir çeşit demo diyebilir miyiz o zaman?

Gibiydi, ama şimdi kalıcı hale geldi gibi görünüyor. Uçuş sayıları anlamında diyorum. Siyasi arenaya gelince de bu benim işim değil. Açık söyleyim; hiçbir zaman siyasi bir söylemde bulunmadım. Siyaset başka bir kulvar. Biz taleplerimizi doğru koymalıyız. Herhangi bir ilden daha önce koyamazsanız taleplerinizi, onlar gündeme gelmez. Siyasi olarak mevcut hükûmetin çok fazla oy kaybettiğini söyleyemem Çorum’da. Hiçbir değişiklik olmadığına göre demek ki Çorum siyasi anlamda memnun.

Gündemde olduğu kadar rahatsız değiliz yani havaalanı olmamasından….

Ben öyle düşünüyorum. Çorum’da bir de şöyle bir şey var. Daha doğrusu Çorum demeyelim bunun adına, küçük şehirlerde bir şey yaptığınız zaman bir kitle mutlu olur bravo der, bir kitle mutsuz olur, ne gereği vardı der. O nedenle bu tür projelerde iş adamının dışında bilmiyorum halkın arasında olsa da olur olmasa da olur gibi bir format var. Belki siyasi karşılık o anlamda bulmadı. Onu bilmiyorum.

Hani bunu bir sanayicinin gözüyle isteyemeyiz. Hani biz de neden olması gerektiğiyle ilgili.

O nedenle de bu gerçekleri bizim koymamız lazım.

Evet.

İşte biz de gerek Oda olarak, gerek diğer STK’lar olarak her platformda dile getiriyoruz ama ben de şu realiteyi iyi biliyorum. Aynı bakanlıktan 2 proje aynı dönemde çıkamaz. Dolayısıyla bizim demir yolunda ciddi bir yol aldıktan sonra havaalanını ikinci gündem olarak getirmemiz lazım.

O zaman bizim için öncelik demir yolu. Bunun üstüne hızlı tren değil.

Şöyle yani yük taşımacılığına uygun hızlı tren diye geçiyor. Yüksek hızlı tren değil.

Yani sadece kişinin kendi seyahat edebileceği şey şeklinde algılıyoruz. Ama siz yük taşımacılığına uygun olduğunu….

Yüksek hızlı trende yük taşıma teknolojisi yok. Bize hızlı tren geliyor. Proje hızlı tren üzerinde. Bizim kısa vadede mümkünse yarın hızlı trenimize kavuşmamız lazım. Akabinde orta vadede havaalanına kavuşmamız lazım. Havaalanına kavuşmak için de bölgesel havalimanı şartı varsa, trend buna gidiyorsa, askeriyeden kurtulma adına Merzifon’un buraya taşınması gibi düşünülebilir. Akuple edilmesi gibi düşünülebilir. Bölge havaalanı Çorum merkezli olmalı diye düşünüyorum.

YERLİ OTOMOBİLE TAM DESTEK VERMEK LAZIM

Türkiye gündemine hızlı bir giriş yapan TOGG yerli arabamız. Kişisel görüşünüz nedir? Siyasi bir seçim öncesi çalışma mıdır? Yoksa gerçekten üretime geçeceğini inandığınız bir proje midir?

Üretime geçeceğine inanıyorum. Bu kadar yer tahsisinden sonra. Bu işlerin montajla, İtalyan tasarımıyla, İtalyan montajıyla her şey olabilir. Efendim motoru yapamadık, elektrik ile başladık. Mümkündür. Ama böyle bir tesis gelecekte inanıyorum ki otomobil piyasasında iyi yer yapacak ürünler üretecek. Çıkış şekli olarak bakıyorum; teknoloji elektrik teknolojisi. Görsellik anlamında bakıyorum, gerçekten çok üst segmentte çıktığını düşünüyorum. Tam Türkiye’ye yakışır bir şekilde çıktı. Zaten özel sektör olduğu için yarıda bırakmaz özel sektör. Bu işi taşır, devam ettirir. Odalar Borsalar Birliği’nin de çok ciddi desteği var bu konuda. Ben arabayı üreteceğimize inanıyorum. Değişik şeylerde de yerli markalarımız oldu. Ufak tefek eksiği olur. Biz destek verirsek gelişir. Para kazanılırsa bu işler daha üstlere taşınır. Eleştirmeden tam destek vermemiz lazım.